Đối với những du khách lần đầu đến Nhật Bản, việc biết khi nào, nơi nào và cách cúi chào ra sao có thể gây khó khăn với họ. Nghi thức rất quan trọng đối với người Nhật, trong khi cúi chào là điều tự nhiên và quen thuộc đối với người dân địa phương, thì việc thực hiện nó một cách đúng đắn có thể là một thách thức đối với du khách.
Nếu sắp tới bạn có một chuyến du lịch Nhật Bản, thì việc tìm hiểu và có một chút luyện tập sẽ giúp bạn có một trải nghiệm trọn vẹn hơn trong bất kỳ tình huống nào xảy ra tại Nhật. Bài viết sau sẽ chia sẻ tất tần tật cách cúi chào và ý nghĩa của hành động tôn trọng này trong các tình huống khác nhau.
"Nghệ thuật cúi đầu" hay Ojigi ở Nhật Bản có nguồn gốc sâu sắc trong văn hóa và truyền thống Nhật Bản. Cúi đầu là một cách thể hiện sự tôn trọng khi chào hỏi hoặc xin lỗi người khác.
Hầu hết người Nhật không mong đợi người nước ngoài biết các quy tắc cúi chào thích hợp, họ chỉ cần một cái gật đầu chào thông thường là đủ. Tại Nhật, việc bắt tay để chào hỏi không phổ biến, nó chỉ được thực hiện trong các tình huống hợp tác kinh doanh quốc tế.
Một cái cúi chào có thể từ một cái gật đầu nhỏ hoặc một cái cúi đầu sâu tới eo. Một cái cúi chào sâu hơn và lâu hơn thể hiện sự tôn trọng, ngược lại, một cái gật đầu nhỏ là chào hỏi thông thường. Cúi chào được sử dụng để chào hỏi, tạm biệt và xin lỗi, đồng thời cũng được thực hiện khi cầu nguyện tại các đền thờ.
Ở các cửa hàng và nhà hàng, khách hàng thường được chào đón bởi nhân viên với lời chào "irasshaimase". Không cần khách hàng phải đáp lại, một nụ cười và một cái gật đầu là đủ cho những người muốn đáp lại lời chào đó với nhân viên.
Xem thêm: Những nét văn hóa đặc trưng không bị “pha trộn” của Nhật Bản
Nếu có chuyến tour du lịch Nhật Bản, bạn sẽ thấy văn hóa cúi chào này phổ biến ở hầu hết mọi khía cạnh của cuộc sống hàng ngày của người Nhật.
Eshaku (会釈): Đây là kiểu cúi chào nhẹ nhàng nhất, thường được sử dụng khi chào hỏi đồng nghiệp hoặc bạn bè. Để thực hiện kiểu cúi chào này, chỉ cần gật đầu khoảng 15 độ trong một giây.
Keirei (敬礼): Đây là kiểu cúi chào tiêu chuẩn, thường được sử dụng khi chào hỏi người lớn tuổi hoặc khách hàng. Để thực hiện kiểu cúi chào này, hãy cúi đầu khoảng 30 độ trong hai giây.
Saikeirei (最敬礼): Đây là kiểu cúi chào sâu nhất, thường được sử dụng khi thể hiện sự tôn trọng hoặc xin lỗi chân thành. Để thực hiện kiểu cúi chào này, bạn cần phải cúi đầu khoảng 45 độ trong ba giây.
Theo nghĩa tiêu cực, một cái cúi đầu xuống mà không có ánh mắt nhìn trực tiếp thể hiện sự tự ti. Tuy nhiên, theo nghĩa tích cực, đó là việc tôn trọng người trước mặt bạn hơn, phản ánh sự tôn trọng, khiêm tốn.
Độ sâu của cái cúi đầu quyết định người đó có cao cấp hay không. Khi hai người có cùng cấp bậc cúi chào nhau, góc cúi chào tương tự nhau; tuy nhiên, trong trường hợp cấp bậc khác nhau, người cấp dưới cúi đầu sâu hơn.
Khi cúi chào để xin lỗi, người đó có lỗi và cúi đầu sâu hơn trước người kia. Trong những trường hợp như vậy, người kia có thể cúi nhẹ như một cử chỉ tha thứ. Nhìn chung, cúi chào là một phần quan trọng của văn hóa Nhật Bản và là một cách thể hiện sự tôn trọng, khiêm tốn và chấp nhận.
Như chúng ta đã thấy, cúi chào là một cử chỉ tự nhiên, nó không chỉ có ở Nhật Bản. Ngay cả ở các nước châu Âu, người ta cũng từng cúi chào trước giới quý tộc. Chúng ta vẫn có thể chứng kiến những cái cúi đầu nhẹ trong các nhà thờ, hoặc trong các đền thờ Hồi giáo.
Ở nhiều nền văn hóa châu Á, bao gồm Việt Nam và Nhật Bản, cúi chào vẫn là một phần thiết yếu của nền văn hóa. Nhưng các quy tắc cúi chào sẽ có sự khác nhau giữa các quốc gia và giữa các tôn giáo.
Ví dụ, ở Ấn Độ, theo truyền thống, những người trẻ tuổi cúi đầu chạm vào chân của những người thân lớn tuổi. Tuy nhiên, truyền thống cúi chào đã dần bị phai nhạt ở đất nước này. Nhưng ở Nhật Bản, cúi chào vẫn là một phần thiết yếu của truyền thống.
Các hình ảnh sau đây cho thấy cúi chào không chỉ riêng ở Nhật Bản mà là một cử chỉ phổ biến và tự nhiên trong nhiều xã hội và tôn giáo khác nhau.
Mặc dù có những quy tắc về thời điểm cúi chào và độ sâu của cái cúi chào, nhưng khi nào thể hiện cái cúi chào sâu hay cái gật đầu chào thông thường thì còn phụ thuộc vào các tình huống.
Cúi chào thông thường chỉ giống như nói chào khi bạn gặp ai đó mà bạn quen biết. Thông thường bạn chỉ cần cúi đầu nhẹ và gật đầu chào hỏi hoặc nói "Konnichiwa". Cúi chào thông thường không tuân theo các quy tắc nghiêm ngặt, và nó thực hiện như những cái gật đầu nhỏ.
Thường được thực hiện với bạn bè, gia đình hoặc những người có cấp bậc thấp hơn bạn rất nhiều. Người ta cúi chào trong những trường hợp như vậy chủ yếu để thể hiện sự tôn trọng với người khác. Đối với cúi chào thân mật, người ta cúi người khoảng 10 đến 15 độ. Tương tự như cúi chào thông thường, không có quy tắc nghiêm ngặt nào cho cúi chào thân mật.
Bao gồm cúi chào những người lớn tuổi hơn trong cuộc sống cá nhân, đồng nghiệp cấp cao hơn tại nơi làm việc và khách hàng. Cúi chào trang trọng rất quan trọng trong văn hóa Nhật Bản, và không thực hiện đúng cách có thể tạo ấn tượng xấu. Cúi chào trang trọng được thực hiện bằng cách cúi người từ 25 đến 45 độ.
Khi chào sếp, khách hàng hoặc đối tác kinh doanh tiềm năng, một cái cúi chào keirei (敬礼) là thích hợp. Cái cúi chào này ở góc 30 độ và tôn trọng hơn một chút. Tuy nhiên, cúi chào khoảng 45 độ là phổ biến nếu người kia có cấp bậc cao hơn bạn rất nhiều.
Cúi chào này thường được thực hiện bằng cách cúi người từ 45 đến 70 độ. Tuy nhiên, cúi chào rất trang trọng đôi khi có thể kéo dài đến 90 độ. Cúi chào trang trọng như vậy thường diễn ra trong các buổi họp chính thức khi gặp gỡ các đồng nghiệp cấp cao lần đầu tiên hoặc với các đối tác kinh doanh. Đặc biệt, cúi chào 90 độ thường phổ biến với khách hàng.
Cái cúi chào xin lỗi thể hiện sự hối tiếc và ăn năn sâu sắc và được thực hiện bằng cách cúi người sâu hơn và giữ nguyên tư thế đó trong vài giây.
Ví dụ, nếu bạn mắc lỗi nghiêm trọng, bạn xin lỗi bằng cách cúi người sâu và giữ nguyên tư thế đó trong vài giây. Bạn thường có thể nhìn thấy những cái cúi chào xin lỗi như vậy trong kinh doanh Nhật Bản hoặc thậm chí với những người lớn tuổi trong gia đình. Cụm từ thông dụng trong tình huống này thường là “hontoni kokoro kara owabi itashimasu“, nghĩa là “tôi chân thành xin lỗi từ đáy lòng”. Có 2 loại cúi chào xin lỗi ở Nhật:
Trong cuộc sống hàng ngày, bạn sẽ thấy nhiều kiểu cúi chào khác nhau. Bạn có thể sẽ được chào đón trong các cửa hàng hoặc nhà hàng bằng một lời chào mừng, đó là "Irasshaimase" trong tiếng Nhật.
Trong các cửa hàng bách hóa, trên máy bay hoặc trên Shinkansen (tàu cao tốc), nhân viên sẽ cúi chào với giọng chào nhẹ nhàng và hai tay thường bắt chéo. Lời chào phục vụ thông thường thuộc loại này có hình thức cúi chào này.
Tại Nhật, để thể hiện sự tôn trọng, bạn nên không nhìn vào mắt khi cúi chào người khác hoặc nhóm người khác. Tuy nhiên, một ngoại lệ của quy tắc này là các cuộc thi đấu tranh như võ thuật, khi bạn tỏ ra tôn trọng, không nên mất đi ánh mắt tiếp xúc với đối thủ khi cúi chào trong những thời điểm như vậy.
Có một số khác biệt về vị trí tay nếu bạn là nam hay nữ.
Đối với nam giới, khi cúi chào, hai tay duỗi thẳng với lòng bàn tay chạm vào hai bên chân — cúi chào từ thắt lưng, thường là 30 độ trong 2 giây.
Đối với phụ nữ, khuỷu tay hơi cong với hai tay trước người, lòng bàn tay trái đặt trên mu bàn tay phải.
Trong trường hợp ngồi: thường ở một cuộc họp kinh doanh hoặc bữa tối, tay đặt trên đùi và ngồi thẳng lưng, nhìn thẳng về phía trước, tránh nhìn trực tiếp và không cử động tay chân.
Văn hóa cúi chào của người Nhật là một nghi thức có nguồn gốc sâu sắc trong lịch sử, văn hóa và truyền thống. Cúi chào đặc biệt quan trọng khi chào hỏi người cao tuổi trong các cuộc họp chính thức và bữa tối kinh doanh với khách hàng.
Cúi chào ở Nhật Bản là một ví dụ khác về phong cách giao tiếp ngầm phổ biến trong xã hội Nhật Bản. Do đó, việc thành thạo nghệ thuật cúi chào là điều cần thiết nếu sống hoặc làm việc tại Nhật Bản, khi đi tour Nhật Bản bạn cũng nên có một số kiến thức về văn hóa cúi chào để thể hiện sự thân thiện, lịch sự hay xin lỗi khi có sự cố xảy ra.
Việc thành thạo nghệ thuật cúi chào là điều cần thiết ở Nhật Bản, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh doanh, vì nó phản ánh thái độ và tính cách của một người. Nếu thực hiện một cách hời hợt, thông thường người ta sẽ thấy rằng một người không quan tâm và có khả năng làm việc cẩu thả, vì vậy nên coi trọng điều này, tránh để người khác đánh giá bạn.
Khi có một chuyến du lịch Nhật Bản dài ngày, là người nước ngoài ở Nhật Bản, sẽ rất xấu hổ nếu bạn quên cúi chào hoặc bắt tay với một cái cúi đầu nhẹ; tuy nhiên, phần lớn người Nhật sẽ bỏ qua nó với một nụ cười.
Nhưng nếu bạn ghé thăm Nhật Bản với mục đích trong kinh doanh hoặc tham gia các nghi lễ tại các đền thờ Nhật Bản, bạn nên tìm hiểu và học cách chào hỏi của người Nhật, nên tôn trọng các quy tắc cúi chào khi đang ở trên đất nước của họ.
(Nguồn: EJable)
